Na pewno wiele razu zastanawiałeś się dlaczego tak dużo mówi się o masie ciała i dlaczego tylko ona jest wyznacznikiem tego czy ktoś jest szczupły czy też nie. Kobiety bardzo dużo uwagi poświęcają temu ile ważą i mają swoją liczbę do której dążą lub którą starają się utrzymać.  Ale nie tędy droga…

Każdy z nas jest inny, mamy różne budowy ciała, różne możliwości kumulowania wody w organizmie i dlatego też podczas spotkania z dietetykiem poddawani jesteśmy pomiarowi składu ciała. I to właśnie te liczby, zawartość tkanki tłuszczowej, zawartość wody oraz zawartość tkanki mięśniowej więcej mówią niż sama masa ciała.

wskaźnik bmi

Najpopularniejszy wskaźnik, który dzieli ludzi na tych z niedowagą, wagą prawidłową, nadwagą i otyłością czyli wskaźnik BMI wykorzystuje dwie zmienne – wzrost i masę ciała. Jednak jest on zupełnie niewłaściwy dla osób:

  • o dużej muskulaturze,

  • sportowców,

  • kobiet w ciąży,

  • młodzieży w okresie dorastania,

  • osób w wieku podeszłym.

Ale w jaki sposób mierzona jest zawartość tkanki tłuszczowej w organizmie?

fałdomierz

Możemy tego pomiaru dokonać za pomocą fałdomierza. Fałdomierz, czyli cyrkiel z podziałką mierzy grubość fałdów skórnych w określonych partiach ciała. Dietetyk chwyta za skórę w odpowiedniej części ciała, tak aby powstał fałd i mierzy jego grubość. Wyniki pomiarów podstawia się do wzorów i porównuje do wzrostu badanej osoby. Wynik opiera się na założeniu, że ilość tkanki tłuszczowej podskórnej jest skorelowana z całkowitą ilością tkanki tłuszczowej w organizmie. Wynik w większości przypadków jest zgodny ze stanem faktycznym, jednak nie potwierdza się u osób starszych, gdyż mają oni znacznie więcej tłuszczu wewnętrznego niż podskórnego.

bioimpedancjA

Kolejny sposób, to badanie za pomocą  bioimpedancji. Z tą metodą najczęściej spotkamy się w gabinetach dietetyków, którzy są wyposażeni w wagi, które wykorzystują do pomiarów właśnie to zjawisko. Zawartość tkanki tłuszczowej, zawartość mięśni i wody mogą być mierzone za pomocą kontaktu gołych stóp lub dłoni pacjenta z płytkami umieszczonymi na wadze. Urządzenie wykorzystuje technikę BIA (Bioelectrical Impedance Analysis), która ocenia skład ciała wysyłając słaby, bezpieczny prąd przez tkanki. Prąd przechodzi swobodnie przez płyny zawarte w tkance mięśniowej lecz natrafia na opór gdy przechodzi przez tkankę tłuszczową. Wagi z bioimpedancją wykorzystują pomiary tego oporu aby obliczył skład ciała. Skład ciała zostaje obliczony po wprowadzeniu danych: wysokości ciała, płci i wieku oraz po zmierzeniu oporu elektrycznego ciała.

Wynik opiera się na założeniu, że woda zawarta w mięśniach zapewnia lepsze przewodzenie elektryczne, tkanka mięśniowa ma niewielką zawartość wody (około 20%) a mięśniowa nawet 70%. Błędy w pomiarach mogą wynikać z uwodnienia organizmu, wcześniej zjedzonych pokarmów, czy cyklu miesięcznego u kobiet.

Najważniejszym parametrem dla wszystkich powinien stać się więc poziom tkanki tłuszczowej, który jest najbardziej miarodajny. Ilość tkanki tłuszczowej (BF %) jest rzeczywistym wskaźnikiem problemów z wagą lub też nie, ponieważ bierze pod uwagę tylko poziom tłuszczu, a nie całą masę ciała, która obejmuję każdą składową organizmu (mięśnie, organy wewnętrzne, układ kostny, wodę i inne).

Pamiętajmy również o tym, że zbyt niska zawartość tkanki tłuszczowej w organizmie może być również niebezpieczna.

budowa tkanki tłuszczowej

Tkanka tłuszczowa zbudowana jest z adipocytów. Powstają one w trakcie dojrzewania organizmu z niezróżnicowanych komórek macierzystych luźnej tkanki łącznej. Najpierw powstaje tzw. pre-adipocyt, a następnie – dojrzała komórka, która stopniowo wypełnia się tłuszczem. Adipocyty mają możliwość gromadzenia w swym wnętrzu znacznej ilości tłuszczu w postaci triglicerydów (triacylogliceroli). Rodzaj zawartych w nich kwasów tłuszczowych jest w znacznym stopniu odbiciem składu tych kwasów w diecie.

Należy pamiętać o tym, że  gromadzone w adipocytach nienasycone kwasy tłuszczowe są dla  ustroju alternatywnie zapasem energii do przetworzenia na kalorie lub budulca dla komórek, o tyle nasycone kwasy tłuszczowe są wykorzystywane niemal wyłącznie jako doraźne lub zapasowe źródło energii (głównie dla mięśni szkieletowych i mięśnia sercowego).

funkcje tkanki tłuszczowej

Tkanka tłuszczowa pełni wiele znaczących ról dla funkcjonowania organizmu: 

  • magazynowanie energii w  postaci tłuszczu,

  • uwalnianie tłuszczu do krwi w sytuacjach deficytu energii,

  • funkcja gruczołowo- metaboliczna,

  • rola immunomodulująca,

  • termoizolacja ciała,

  • osłona i amortyzacja narządów wewnętrznych przed wstrząsami i urazami.

Co istotne  wypełnione tłuszczem adipocyty nie stanowią wyłącznie spichlerza zapasowych kalorii i izolacji termicznej ciała – ale intensywnie metabolizują substancje pozyskane z pokarmu (glukozę, lipidy, aminokwasy, itd.)  i wydzielają do krwi liczne metabolity, w tym substancje czynne biologicznie.

Sprawdź skład swojego ciała i na tej podstawie oceniaj, czy Twoja sylwetka jest prawidłowa czy może też musisz nad nią jeszcze popracować.

Pamiętaj, że kilogram tkanki tłuszczowej ma znacznie większą objętość niż kilogram tkanki mięśniowej!