Jest to bardzo pięknie wyglądająca roślina, która jest jednak niedoceniana w polskiej kuchni.
Właściwości
Ze względu na swoją niską wartość energetyczną - w 100g zawiera 47kcal, często jest polecana osobom na diecie redukcyjnej.
Na naszych straganach nie pojawia się zbyt często, a jest to roślina znana od starożytności, gdzie była wykorzystywana jako lek na niestrawność. Jednak dopiero w XX wieku włoscy naukowcy odkryli właściwe walory tego warzywa, czyli zawartość cynaryny, która jest odpowiedzialna za pro zdrowotne właściwości karczochów.
Cynaryna usprawnia trawienie oraz działanie hormonów odpowiedzialnych za regulację poziomu cukru we krwi oraz przyspiesza metabolizm lipidów w organizmie. Dzięki temu pomaga walczyć ze zbędnymi kilogramami.
Cynaryna wykazuje również właściwości przeciwzapalne i przeciwbakteryjne, dlatego wyciąg z liści karczocha znajduje się w składzie niektórych kosmetyków przeznaczonych do pielęgnacji skóry trądzikowej. W lecznictwie również wykorzystywane jest bogactwo witamin z grupy B, co zapobiega powstawaniu objawów łojotokowego zapalenia skóry.
Wyciąg z karczocha jest także używany w celu leczenia niektórych schorzeniach dermatologicznych, np. łuszczycy, egzemy czy pokrzywki.
Cynaryna odpowiada za obniżanie stężenia trójglicerydów i cholesterolu we krwi. Hamuje ona syntezę cholesterolu w wątrobie, przyspiesza proces usuwania trójglicerydów i cholesterolu wraz z żółcią oraz nasila proces przemiany cholesterolu do kwasów żółciowych. Cynaryna potrafi obniżyć poziom cholesterolu nawet o 60 procent. Z karczochów produkuje się lek – Cynarex (w postaci tabletek) oraz Cynacholin (w postaci wyciągu alkoholowego). Oba preparaty znajdują szczególne zastosowanie w leczeniu i długotrwałej profilaktyce przy podwyższonym poziomie cholesterolu i trójglicerydów we krwi.
Karczochy polecane są w diecie osób chorych na cukrzycę ze względu na zawartość cukru- inuliny. Ma ona podobne właściwości co błonnik, ponieważ ma zdolność wiązania większej ilości wody, pęcznienia w żołądku i daje uczucie wypełnienia. Pozwala na uczucie sytości przez dłuższy czas. Inulina jest prebiotykiem, czyli pożywka dla dobroczynnych bakterii zasiedlających przewód pokarmowy człowieka.
Karczoch jest również źródłem flawonoidów (luteolin, apigenin) oraz składników mineralnych takich jak: wapń, fosfor, potas, magnez oraz jest warzywem, które zawiera największą ilość niacyny (wit PP).
Kupowanie
Ze względu na to, że nie jest to warzywo popularne na naszych straganach, to należy zwrócić szczególną uwagę na to, by kupić produkt świeży. Zawsze wybieraj główki podobnej wielkości, wyglądające zdrowo i świeżo. Najlepsze są zwarte, o liściach nie mających śladu obsuszenia, sprężyste, takie, że czuć ich ciężar.
Przygotowanie
Ten rodzaj warzywa świetnie sprawdzi się zarówno w formie ugotowanej, pieczonej czy smażonej. Można też zrobić karczochy marynowane. Jeśli chodzi o posiłki, jakie można przyrządzić na jego bazie to są to na pewno wszelkiego rodzaju surówki czy warzywne sałatki.
Najprostszym sposobem przygotowania są karczochy gotowane
Karczochy opłucz, obetnij łodygi. Odłam i usuń zewnętrzne liście, które są włóknistą, twardą ochroną. Obierz nożem spód, odsłaniając jasną, twardą nasadę, posmaruj ją sokiem z cytryny. Karczochy mają enzym, który powoduje natychmiastowe ciemnienie odsłoniętych części - można temu trochę zapobiec, smarując je właśnie cytryną lub przechowując w zakwaszonej wodzie.
Zetnij nożem czubek warzywa na mniej więcej jednej trzeciej wysokości - odpadną ostre końcówki liści. Z liści bocznych możesz odciąć te części nożyczkami. W tym stanie są gotowe do przygotowania dania najbardziej klasycznego: karczochów gotowanych, podawanych z sosem. Na talerz trafiają w całości, zjada się je, odrywając palcami pojedyncze liście, maczając w sosie i wysysając miąższ zgromadzony przy nasadzie. Trzeba to zrobić zębami, jest przy tym trochę zabawy. Jednak wyrafinowany smak rekompensuje te małe niedogodności.