Dzieci mają coraz mniej ruchu. Zamiast zabaw z rówieśnikami wybierają gry komputerowe, czy oglądanie telewizji we własnym domu. Zabiegani rodzice nie dbają o dietę dziecka i często serwują dania `typu fast food oraz słodkie przekąski zamiast kanapek do szkoły. Niema co się dziwić, że nadwaga i otyłość dotyka coraz większa liczbę dzieci. Wydaje się, że sporo wiemy na temat leczenia otyłości, jednak nadal z roku na rok jest coraz więcej jej przypadków.
Diagnoza
Zespół metaboliczny był do niedawna schorzeniem opisywanym wyłącznie u osób dorosłych. Szybko zwiększająca się liczba dzieci z nadwagą i otyłością, która przybiera poziom epidemii skłoniła do badań odnośnie konsekwencji jej występowania w młodym wieku. Najbardziej niebezpieczne dla zdrowia, powiązane z otyłością, są niekorzystne stężenia lipidów, zaburzenia tolerancji glukozy oraz występowanie cukrzycy typu II.
Jak do tej pory określenie kryteriów diagnostycznych zespołu metabolicznego u dzieci budzi liczne kontrowersje. Dzieje się tak ponieważ kryteria powinny być dostosowane do dynamicznego wzrostu i rozwoju dziecka, a także do płci oraz wieku.
Kryteria
Międzynarodowa Federacja Diabetologiczna podała następujące kryteria diagnostyczne:
- dzieci poniżej 10 roku życia nie powinny być diagnozowane, jeśli jednak występuje u nich otyłość brzuszna, należy zwrócić uwagę na obniżenie masy ciała
- u dzieci między 10 a 16 rokiem życia zespół metaboliczny diagnozowany jest gdy występuje otyłość brzuszna oraz dwa kolejne kryteria takie jak: wzrost stężenia trójglicerydów, obniżenie HDL-cholesterolu, wzrost ciśnienia tętniczego krwi i zaburzenia gospodarki węglowodanowej.
- młodzież powyżej 16 roku życia jest diagnozowana jak osoby dorosłe.
Zespół metaboliczny ściśle wiąże się z występowaniem otyłości oraz nadwagi. Najbardziej niebezpieczne jest występowanie znacznej ilości tkanki tłuszczowej w obrębie brzucha. To nie tylko problem wizualny, ale przede wszystkim zwiększone ryzyko choroby niedokrwiennej serca w wieku dorosłym.
Leczenie
Podstawą leczenia jest wprowadzenie ograniczeń związanych z ilością spożywanego pożywienia oraz zwiększeniem aktywności fizycznej. Badania dowodzą, że dieta bogata w błonnik pokarmowy wiąże się z niższą insulinoopornością tkanek oraz rzadszym występowaniem zespołu metabolicznego. Dlatego też dieta dzieci i młodzieży powinna obfitować w produkty pełnoziarniste oraz świeże warzywa. Należy ograniczać produkty zawierające cukier, węglowodany proste czy produkty wysokotłuszczowe.
Ważna jest profilaktyka i edukacja już najmłodszych dzieci. Szkoły chętnie uczestniczą w programach prozdrowotnych, które uczą zdrowych wyborów oraz propagują codzienny wysiłek fizyczny. Jednak najwięcej zależy od rodziców, czy to oni zaszczepią w dziecku chęć aktywnego spędzania wolnego czasu, czy będą serwować we własnych domach wartościowe posiłki. Dziecko, zwłaszcza te najmłodsze, je to co dostanie w domu od rodziców i to oni są odpowiedzialni za nawyki żywieniowe swoich dzieci.
International Diabetes Federation. The IDF consensus worldwide definition of the metabolic syndrome. 2005 ww.idf.org
Kelly A, Wetzsteon R, Kaiser D, Steinberger J, Bank A, Dengel D. Inflammation,insulin and endothelial function in overweight children and adolescents: the role of exercise. J Pediatr 2004;145:731–736.